Vår erfaring er at det er svært variabelt hvordan elever og foreldre gjennom skoledemokratiet blir involvert i arbeidet med skoleregler og organisering av skoledemokratiet. Vårt generelle inntrykk er at den nye opplæringsloven har kommet «brått på» mange steder.
I den nye opplæringsloven § 10-4 står det at:
Skolen skal sørgje for at elevane og foreldra får vere med på å planleggje, gjennomføre og vurdere verksemda til skolen, mellom anna arbeidet med skolemiljøet, kvalitetsutvikling i opplæringa og fastsetjinga av skolereglar.
I merknadene til loven i lovproposisjonen (Prop. 57 L (2022-2023)) står det om dette at:
Dette inneber at dei skal få delta og medverke og dermed få moglegheita til å påverke utviklinga av skolen. Elevane og foreldra skal få medverke i arbeidet med skolemiljøet, kvalitetsutvikling av opplæringa og fastsetjinga av skolereglar, og kommunane og fylkeskommunane må sørgje for at skolen også involverer elevane og foreldra i andre delar av skoleverksemda som er viktige for dei, som til dømes organiseringa av skoledemokratiet.
I den samme proposisjonen, i kapittel 20, står det om medvirkningsprosessen at:
Vidare bør skoledemokratiet leggje til rette for brei deltaking og medverknad frå både elevar og foreldre, slik at dei får innverknad på avgjerder som gjeld skolen. Dette vil ofte vere felles prosessar og diskusjonar der både elevar og foreldre deltek. Departementet foreslår derfor, som i høyringa, at det skal vere ein felles paragraf om skoledemokrati som skal gjelde for både elevane og foreldra.
I tillegg kommer kravene til fastsettelse av lokal forskrift som er omtalt på nettsiden til UDIR: https://www.udir.no/regelverk-og-tilsyn/skole-og-opplaring/lokale-forskrifter-etter-ny-opplaringslov/#a206214
Høring av forskrift
- Kommunene og fylkeskommunene skal sørge for at saken er så godt opplyst som mulig før forskriften vedtas, se forvaltningsloven § 37.
- Forskrifter skal på høring, slik at de som vil bli berørt får en mulighet til komme med sine synspunkter. Høringsfristen er vanligvis på 3 måneder, og ikke på mindre enn seks uker. Det står mer om krav til høring i utredningsinstruksen kap. 3.
- Når høringsfristen er avsluttet og man har tatt stilling til innspillene, kan forskriften vedtas av den som har denne myndigheten.
Basert på dette er vår klare oppfatning at listen for hva som kreves av involvering av elever og foreldre ligger betydelig høyere enn at FAU varsles om høring med 3 ukers frist. FN`s barnekonvensjon forplikter også til involvering av barn i lovprosesser og politikkutforming. Det kan du lese mer om her: https://www.barneombudet.no/uploads/documents/Publikasjoner/Fagrapporter/Barnerettighetsvurderinger-og-medvirkning.pdf